Landgoed Kraaybeekerhof
Midden in de gemeente Driebergen-Rijsenburg, aan de zuidflank van de Utrechtse Heuvelrug, ligt verscholen tussen bebouwing en bossen een oud landgoed: de Kraaybeekerhof. Een bijzondere , groene parel met een biologisch-dynamisch karakter. Op relatief kleine schaal valt ontzettend veel te zien en te beleven.
Het is een veelzijdig landschap, met weides voor vee , bloementuin, tuinbouw met fruitschuur en oude potstal , een bos- en parklandschap, koetshuis, oude ringvijver, een oranjerie, een monumentale kas en een ijskelder.
Wij heten je van harte welkom.
Een korte geschiedenis
De Utrechtse Heuvelrug is circa 150.000 jaar geleden bij de laatste ijstijd ontstaan. Aan de randen is eeuwenlang landbouw uitgeoefend. Met vooral schapenmest en heideplaggen is de zandige ondergrond geleidelijk met een humusrijke laag bedekt. Dit vormt de ondergrond van Kraaybeekerhof. Op ca 70 cm diepte stuit je op geel zand. De boerderij ‘Onder de Craeyen’ behoorde in de middeleeuwen bij het Benedictijnenklooster van De Bilt. Een zogenoemde uithof, dus toen al een hof.
Lokaal vervlochten
Het huidige Kraaybeekerhof is onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis van Rijsenburg en Kraaijbeek. In 1805 verwierf de Vlaming Petrus Judocus van Oosthuyse de ambachtsheerlijkheid Rijenburg en werd de stichter van het dorp Rijsenburg. Na de dood van Van Oosthuyse in 1819 heeft zijn ondernemende en vermogende vrouw Margaretha de Jongh de ontwikkeling van Rijsenburg voortgezet. Tussen het huidige Beukenstein en Bijdorp (net voorbij het dorp) werd rond 1840 Kraaijbeek gesticht. De hofstede ‘Onder de Craeyen’ werd er voor afgebroken. Deze lag in de buurt van de huidige grote vijver met het terras. Nu nog aanwezige elementen uit de eerste tijd zijn: een deel van het koetshuis, verschillende oude bomen, een deel van de ringspreng met de grote vijver, de langgerekte weide er langs en de heuvel met daarin de ijskelder. Later in de 19e eeuw werden de orangerie, de oude kas en het huidige lesgebouw, toen als stal, toegevoegd.
Biodynamisch pioniersland
Na de aanleg van Kraaijbeek heeft het landgoed verschillende eigenaren gehad. En is veel van de oorspronkelijke 50 hectare weggegeven of verkocht, tot de huidige 5,8 hectare over bleven. In 1946 kocht het echtpaar Land-Bonte het landgoed. Vanaf 1951 beoefende Addick Land zelf op de gronden van Kraaijbeek de BD landbouw. “Bedoeld om de bewoners die in het landhuis woonden te kunnen voorzien van verse producten van melkkoeien, kippen, varkens en groenteteelt. Dat maakt de Kraaybeekerhof tot één van de oudste BD bedrijven van Nederland.
Méér dan landbouw
In januari 1970 brandde de villa Kraaijbeek volledig af. Zeven bejaarden kwamen om. Addick Land verkocht in 1972-’73 Kraaijbeek in delen. Het voorste deel aan de Hoofdstraat voor de bouw van het woonoord Kraaybeek. Het koetshuis met de langgerekte weide en de orangerie met de gronden er omheen werden verkocht aan de BD vereniging. Het informatiecentrum voor BD landbouw, dat Michiel als student al in Wageningen was begonnen, kon hier worden uitgebreid. Zo werd het studiecentrum voor BD landbouw, met een voorbeeldbedrijf als leer- en oefenplek ‘Kraaybeekerhof’ midden jaren ’70 geboren. Meer dan 40 jaar later heeft de Kraaybeekerhof met de Academie en de Tuinen nog steeds deze functie.
Karakter anno nu:
biodynamisch landgoed
Voor Kraaybeekerhof is de historische achtergrond en de duurzame in stand houding als biodynamisch initiatief bepalend voor het huidige landgoedkarakter. In 2012 zijn alle gronden in handen gekomen van Stichting BD-Grondbeheer. Hiermee is de biodynamische bestemming van de grond verzekerd en kan er niet met de grond worden gespeculeerd. De rangschikking als landgoed binnen de Natuurschoonwet geeft erkenning en is tevens een kader voor het natuurbeheer op het terrein.
Dynamisch & kleurrijk
De biodynamische landbouw is al meer dan 70 jaar een inspirerende en voedende kracht op Landgoed Kraaybeekerhof. Met de moestuinen van de toenmalige eigenaar Addick land in de jaren ’50 is een begin gemaakt met werken vanuit een omgevingsbewustzijn en een handelen vanuit bd-perspectief. Ieder van de boeren en tuinders op het landgoed heeft in de loop der jaren met zijn of haar eigenheid en energie het land bewerkt. Altijd met het volle besef dat ‘alles mee doet’. De fysieke ondergrond, de planten, de dieren en de kosmische krachten werken allemaal mee in een voortdurend veranderd geheel. Met de mens daarin als uniek wezen dat in staat is om waar te nemen en richting te geven. Zo heeft elke tuinder op het landgoed weer andere elementen bijgedragen aan het landschap en het karakter. En zijn ze zelf gevormd door de omgeving.
Sociaal & vitaal
Biodynamische landbouw is sociale landbouw. Voor de Kraaybeekerhof betekent dit dat niet alleen de tuinders het landgoed vorm en inhoud geven maar dat alle mensen die zich verbinden met het landgoed hier aan bijdragen. Het is de gemeenschap aan medewerkers, cursisten, wandelaars, buren, zelfoogsters, klanten die de Kraaybeekerhof dragen en maken tot wat zij is. Met de jaren is de liefde en aandacht van al die mensen zichtbaar geworden. De tuinen zijn bijzonder vitaal en voor veel mensen heeft het landgoed een voedende en helende werking.
Met de oprichting van de Coöperatie Kraaybeekerhof in 2020 is, na jaren van onrust, een volgende stap gezet in de (re)vitalisatie van de Kraaybeekerhof. Nu zijn we echt als gemeenschap verantwoordelijk geworden voor de volgende ontwikkelingsfase van het landgoed. Waarbij we beseffen dat we in een lange traditie staan.
Bezoek het landgoed
Wat is er te doen, leren en beleven?
Landgoed Kraaybeekerhof is opengesteld voor publiek. Iedereen is van harte welkom voor een bezoek aan deze bijzondere plek. Hieronder een korte impressie van wat je op het landgoed kan doen, leren en beleven.
Doen
- Vergaderen in het groen
- Landgoedwinkel
- Theetuin
- Zelfoogsttuin en bloemenpluktuin
Leren
- Opleidingen en cursussen aan de Academie Kraaybeekerhof
- Workshops en evenementen
Beleven
- Bijentuin
- Ambachtelijke Kaarsenmakerij
- Wandelen door natuur- en cultuurhistorie